- U samo Goržade sam stigao negde u popodnevne sate u vreme Kurban Bajrama, bio je lep sunčan dan, grad je bio tih i miran, nije bilo gužve niti prometa, tek po koji slučajni prolaznik……U centru grada u ulici Maršala Tita, na Energo-petrolovoj pumpi dočekuje me ljubazan prodavac goriva, Hihad….sipam gorivo po ceni od oko 3,65 km po litri…..očekuju vas odlični novo asfaltirani putevi duž celog Bosansko-podrinjskog kantona…..na samom ulasku u Republiku Srpsku iz pravca Goražda kod Foče….kompletna leva traka puta završila je u provaliji….i to bez adekvatnog obelžja i signalizacije….apelujemo na nadležne…..postadoh ko Alvirović……
Idemo dalje……
Goražde je gradsko naselje kao i sedište istoimenog grada, u istočnom delu entiteta Federacije BiH, tj. Bosne i Hercegovine, sa oko 20 hiljada stanovnika, broj stanovnika je u konstantnom opadanju zbog iseljavanja ljudi naročito mladih.
Istovremeno je i glavni grad Bosansko-podrinjskog kantona. Teritorija grada je omeđena sa 43° 39′ 58″ severne geografske širine 18° 58′ 33″ istočne geografske dužine. Vremenska zona je UTC + 1(CET) a leti UTC + 2 (CEST). Pozivni broj za Bosansko Podrinski kanton je 038, dok je poštanski broj 73000 (ostao iz vremena dok je SR BIH bila u sastavu Jugoslavije). Lokalna novčana jedinica u BiH je konvertabilna marka (KM) odnosu prema dinaru je 1km 65 dinara ili 1eur 1,95km. Konvertabilna marka drži kontinuitet sa nemačkom markom, kad je uvedena, odnos je bio 1km-1dm. Inače cene u kafićima i restoranima su otprilke kao i kod nas možda nešto niže…..dok su cigare nešto skuplje….eto, pa imajte u vidu ako prolazite ovim krajem…..
*Do Goražda ima 561 km za šta je potrebno oko 5:30 sati vožnje, uz poštovanje svih propisa i saobraćajne sugnalizacije. Put nas je iz Sombora vodio magistralnim putem do Vrbasa, gde se uključujemo na autoput E-75 prolazimo pored Novog Sada Beograda gde se uključujemo na Autoput Miloš Veliki kojim vozimo do Čačka, gde se u mestu Pakovraće isključujemo……dalje nastavljamo do Kotromana, od kojeg do Goražda ima oko 60 km, Višegrad je nešto bliži do kojeg ima 20tak kilometara. Obratite pažnju na deonici celog autoputa Miloš Veliki ima samo jedna pumpa, sa desne strane i to skoro na izalzu sa autoputa u mestu Sokolići. I odmorišta ima jako malo, još jedan apel za nadležne! Putarina za ceo autoput od Vrbasa do Čačka iznosi 800 dinara za nekih 250 km puta.
Geografija
Grad se nalazi na nadmorskoj visini od 345 metara, u gornjem toku reke Drine koja ovde odstupa od svog pravca ka severu i teče prema severoistoku. Goražde je okruženo šumovitim brdima i planinama. U blizini grada nalazi se Vrh Sjenokos visok je 960 metara, dalje ka zapadu je vrh Oštro, visine 1.016 metara, koji pripada planini Jahorini koja pripada Dinarskom planinskom sistemu, sa najvećim vrhom Ogorjelica od 1916 metara, koji je skoro viši od gore pomenutog vrha koji se nalazi u blizi Goražda.
Područje opštine je prirodno središte Gornje-drinske regije između Foče, Čajniča, Rogatice, Rudog i Višegrada. Ovaj brdsko – planinski kraj odlikuje se blagom klimom sa dosta padavina tokom cele godine. Pašnjaci i livade su pogodne za stočarstvo, a doline i blage padine uz Drinu, Štalu i Podgranjensku reku, Osanicu i Ocku pružaju dobre uslove za ratarstvo i voćarstvo.
Istorija
U srednjem veku Goražde je pripadalo tadašnjoj Budimljskoj župi. Kao trgovačko središte i gradsko naselje Goražde se pominje 1379. godine, a kao utvrđeni grad se pominje 1444. godine. U neposrednoj blizini grada se nalazio grad Sandalja Hranića Samobor, koji je danas u sastavu opštine Novo Goražde. Herceg Stjepan/Stefan Hranić podiže crkvu Sv. Đorđa 1446. godine, to je bila jednobrodna mala građevina, bez kubeta, koja je kasnije dosta menjana i dograđivana tako da je izgubila svoj dotadašnji izgled. U ovoj crkvi je bila Goraždanska štamparija, u kojoj je 1521. godine štampan Goraždanski psaltir.
Pored Goražda na Drini nalazio se kameni most koji je sagrađen 1568.godine za vreme budmiljskog paše Mustafe. U Prvom svetskom ratu, crnogorske trupe zauzele su Goražde 15. septembra 1914. godine.
Za vreme Kraljevine Jugoslavije, Goražde je deo Sarajevske oblasti, u okviru Čajničkog sreza (1923-29), zatim je u okviru Drinske banovine (do 1941). U Goraždu je 1938. osnovana Voćarska stanica, prva u državi. Nakon kratkotrajnog aprilskog rata 1941. godine i sloma Kraljevine Jugoslavije, grad je bio po četverogodišnjom okupacijom NDH, koja je bila podeljena na Italijansku i Nemačku okupacionu zonu, a defakto je bila pod kontrolom nacističke Nemačke. Goražde je oslobođeno 18.09.1944. godine.
Goražde u Jugoslaviji
Od 1944. godine pa do 1992. godine Goražde je bilo u sastavu SFR Jugoslavije. Za vreme Jugoslavije grad postaje privredni industrijski i regionalni centar ovog dela Bosne. U gradu je aktivna metalna industrija “Pobjeda” kao i građevinska, prehrambena i tekstilna industrija. U neposrednoj blizini grada u selu Vitkovići gradi se pogon hemijske industrije veštačkih đubriva i azotnih jedinjenja. Grad postaje saobraćajna raskrnica između tadšnjih republika SFRJ, BiH, Srbije i Crne gore. U gradu se otvaraju srednje i više škole, dok se u okolini zbog dobrih prirodnih uslova unapređuje i razvija vočarstvo.
Goražde od 1992.godine do danas
U martu 1992. godine Bosna i Hercegovina proglašava nezavinsost i odvajanje od SFRJ. U ratnim sukobima koji će uslediti od 1992. pa 1995. godine, grad pretrpljava znatna razaranja, bivaju oštećene putna i stambena infrastkutra, kao i pojedini industijski kapaciteti.
Nakon rata kreće se u potpunu obnovu. Međutim tranzicija koju karkatriše kolaps preduzeča u vlasništvu države, kao i njihovu prodaju u besecnje, nije zaobišla ni ovaj kraj. Trenutno u gradu radi Nemački gigant auto-elektro industrije “Enka”
Mada i ovde, doduše kao i u većini zemalja bivše Jugoslavije, ali i istočnog bloka,više je nego evidentno iseljavanje mladih i odlazak trbuhom za kruhom……..
U zadnjih 20 godina kompletna Bosna i Hercegovina je izgubila trećinu stanovništva…..Jednostavno kao društvo, nismo se snašli u tom „bolnom“ prelasku sa centralno planske na tržišnu, industiju, ekonomiju…….a političari i sa ove i sa one strane Drine ne znaju i ne vide, ili jednostavno neće da vide i znaju, dok je tako….odlaziće se…..a njima to verovatno i odgovara.
Nećemo dalje, izašli smo iz okvira putopisa….vidimo se u nekom od narednih……za kraj sretan mi rođendan…..
Gradovi pobratimi
GALERIJA SLEDI
Media attention and coverage: Novi Radio Sombor
(All copyrights of any further publication of this section and its entire content posted on the portal of Novi Radio Sombor without the request and permission of any party or individual are protected and retained by all relevant legal mechanisms)
accompanied by: Srdjan Acanski, B.Sc.
Medijska pažnja i pratnja: Novi Radio Sombor
http://keepone.net/radio/k138251/novi-radio-sombor *
*Novi Radio Sombor na vodećoj platformi radio stanica svih država sveta
